Heb je vaak ruzie aan tafel? Klierende kinderen en rondvliegend eten? Kan je kind nog niet zelfstandig eten terwijl je dat gezien de leeftijd wel zou mogen verwachten? Speelt de oudste de baas over één van de andere kinderen? Óf voel jij je meer een politieagent, dan een gezellige ouder die echt contact kan maken met je kinderen?
Zet iedereen op de juiste plek, voor meer rust aan tafel. Maar wat houdt dat in, de juiste plek? Als je het systemisch bekijkt, dan gaat dat over evenwicht en balans in je gezin. Ook aan tafel. Je kinderen geven het zelfs met hun gedrag aan als zij op de verkeerde plek zitten.
Hoe werkt de systemische ‘juiste plek’?
Systemisch werk gaat uit van een juiste volgorde. Deze orde(/volgorde) kom je allereerst en het sterkst tegen binnen je eigen familie. Zo is er een horizontale balans tussen broers en zussen. En een verticale tussen de generaties. Neem dat voorbeeld aan tafel: als vader en moeder tegenover elkaar zitten in plaats van naast elkaar, dan zullen ze niet alleen letterlijk maar ook figuurlijk tegenover elkaar staan. Wat je ook tegen kan komen is dat het jongste kind aan de kop van de tafel zit. Of het oudste kind op de stoel van één van de ouders. Daardoor kan chaos ontstaan. Dat kan zich onder meer uiten in niet etende kinderen, veel discussies, meer aandacht vragen. Kortom onrust en gedoe aan tafel.
Praktisch versus systemisch kloppend
Vaak wordt gelet op een meest praktische indeling. Één ouder naast het jongste kind om het makkelijk eten te kunnen geven. Of tussen de kinderen in zodat ze zich niet met elkaar kunnen bemoeien of minder makkelijk ruzie maken. Een andere reden die ik vaker hoor is dat één van de ouders dichtbij de keuken wil zitten. Daarnaast wordt regelmatig de jongste van het gezin aan het hoofd van de tafel gezet: dat is wel zo makkelijk. Systemisch gezien betekent dit allemaal een verstoring van de ordening. Want wat kan er gebeuren als een kind op de stoel zit waar volgens de wet van het systemisch werk een ouder hoort te zitten? Dan zou zij of hij zich de ouderlijke macht toe-eigenen. Daarnaast komt deze jongere ‘boven’ een zusje of broertje te staan. Als je de juiste ordening kent, en daarmee je plaats weet én inneemt, dan horen daar ook de voor jou passende verantwoordlijkheden bij. En dan klopt de situatie en voelt het veilig.
Hoe dan wél?
Volgens Bert Hellinger, grondlegger van familieopstellingen, is er een volgorde waarin jij en jouw gezinsleden de meeste balans zullen ervaren. Hij spreekt in dit geval over ‘de ordening van liefde’: een natuurlijke volgorde waarbij iedereen zich prettig voelt. Hoe ziet die volgorde eruit? Vader rechts, moeder links en daarna jullie kind(eren)- in volgorde van de geboorte. Ga als ouders het liefst naast elkaar en tegenover jullie kind(eren) zitten. Met twee kinderen zit de oudste tegenover de moeder en je jongste tegenover de vader.
Hoe los je een tafelschikking op bij bijvoorbeeld een één-ouder of een samengesteld gezin? Het is ook dan belangrijk dat er geen kind naast jou op een partnerplek gaat zitten én dat de kinderen op de goede volgorde zitten. Bij een samengesteld gezin met beide kinderen uit een vorige relatie, kun je eens proberen hoe het is als de kinderen van de moeder vanuit haar kant op volgorde van geboorte zitten. En de kinderen van de vader aan zijn kant, ook van oud naar jong.
Experimenteer vooral en kijk waar iedereen zich het prettigst bij voelt!